Tình trạng dự án tồn đọng kéo dài không chỉ là một vấn đề nhức nhối của riêng ngành xây dựng hay bất động sản, mà còn là một bài toán kinh tế – xã hội phức tạp, gây ảnh hưởng sâu rộng đến bộ mặt đô thị, niềm tin của nhà đầu tư và gây ra sự lãng phí nguồn lực xã hội khổng lồ. Mới đây, với những chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ, đặc biệt là Công điện 138 và hoạt động của Ban chỉ đạo 751, một làn gió mới đang được kỳ vọng sẽ thổi bay những “đám mây u ám” đã che phủ các dự án tồn đọng này trong nhiều năm.
Bài viết này sẽ đi sâu phân tích những điểm cốt lõi trong chỉ đạo mới và dự báo những tác động có thể xảy ra đối với thị trường bất động sản Hải Phòng – một trong những thị trường sôi động và có nhiều tiềm năng nhất cả nước.
Bản chất của các dự án tồn đọng và hệ lụy dai dẳng
Trước khi phân tích giải pháp, chúng ta cần hiểu rõ bản chất của vấn đề. Một dự án tồn đọng không đơn thuần là một công trình xây dựng dở dang. Nó là tập hợp của nhiều vấn đề phức tạp:
- Vướng mắc pháp lý: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, bao gồm các vấn đề về quy hoạch không đồng bộ, thay đổi chính sách đất đai, khó khăn trong việc xác định tiền sử dụng đất, thủ tục hành chính rườm rà, chồng chéo.
- Năng lực chủ đầu tư yếu kém: Nhiều chủ đầu tư không đủ tiềm lực tài chính, kinh nghiệm triển khai, hoặc tính toán sai bài toán thị trường, dẫn đến dự án bị “đứt gánh giữa đường”.
- Tranh chấp, khiếu kiện: Các vấn đề liên quan đến đền bù, giải phóng mặt bằng kéo dài cũng là một rào cản lớn khiến dự án không thể triển khai.
- Biến động thị trường: Thị trường bất động sản có tính chu kỳ. Một dự án được lên kế hoạch trong giai đoạn thị trường nóng có thể trở nên không khả thi khi thị trường nguội đi, khiến chủ đầu tư phải tạm dừng để chờ đợi thời cơ.
Những dự án tồn đọng này để lại những hệ lụy nặng nề. Về mặt kinh tế, đó là hàng nghìn tỷ đồng vốn của nhà nước, doanh nghiệp và người dân bị “chôn” trong đất đá, sắt thép. Về mặt xã hội, chúng tạo ra những khu “đất chết”, những bộ xương bê tông làm xấu đi cảnh quan đô thị, gây mất an ninh trật tự và làm suy giảm niềm tin của người dân, nhà đầu tư vào môi trường kinh doanh.
Phân tích 7 điểm nhấn trong chỉ đạo mới về xử lý dự án tồn đọng
Chỉ đạo mới của Chính phủ không phải là một văn bản hô hào khẩu hiệu chung chung, mà tập trung vào những giải pháp cụ thể, mang tính đột phá, nhắm thẳng vào các “điểm nghẽn” cố hữu.
1. Siết chặt trách nhiệm cá nhân, không còn chỗ cho sự đùn đẩy
Đây là điểm mấu chốt và được nhấn mạnh hàng đầu. Công điện nêu rõ yêu cầu “Không đùn đẩy trách nhiệm từ cơ quan này sang cơ quan khác, cấp này sang cấp khác”. Điều này cho thấy quyết tâm xử lý cán bộ né tránh, thiếu tinh thần trách nhiệm.
Trước đây, một hồ sơ dự án tồn đọng có thể bị “chuyền” qua nhiều sở, ban, ngành mà không ai dám đưa ra quyết định cuối cùng vì sợ sai, sợ trách nhiệm. Với chỉ đạo mới, vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương được đề cao. Họ phải là người chịu trách nhiệm cuối cùng trong việc tháo gỡ khó khăn dự án thuộc thẩm quyền của mình. Đây là một sự thay đổi về tư duy, từ “an toàn” sang “dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm”.
2. Thành lập các Tổ công tác đặc biệt – Lực lượng “đặc nhiệm”
Việc thành lập các Tổ công tác do lãnh đạo địa phương làm tổ trưởng là một giải pháp cực kỳ thực tế. Các tổ này hoạt động như một lực lượng “đặc nhiệm”, tập hợp đại diện từ các sở, ngành liên quan (Tài nguyên & Môi trường, Xây dựng, Kế hoạch & Đầu tư, Tài chính…).
Thay vì doanh nghiệp phải gõ cửa từng nơi, giờ đây họ có một đầu mối duy nhất để trình bày vấn đề. Tổ công tác sẽ họp, mổ xẻ từng vướng mắc của dự án tồn đọng và đưa ra giải pháp ngay tại chỗ dựa trên quyền hạn và sự phối hợp liên ngành. Điều này giúp rút ngắn đáng kể thời gian xử lý thủ tục, phá vỡ thế bế tắc do quy trình hành chính phức tạp gây ra.
3. Rà soát và hệ thống hóa toàn diện các dự án tồn đọng
Yêu cầu “rà soát toàn diện, cập nhật thông tin, danh mục đầy đủ” trên Hệ thống cơ sở dữ liệu của Ban chỉ đạo 751 là một bước đi bài bản. Muốn chữa bệnh, trước hết phải “khám” cho ra bệnh.
Việc hệ thống hóa này giúp Chính phủ và các địa phương có một bức tranh tổng thể, rõ ràng về số lượng, quy mô, tính chất vướng mắc của từng dự án tồn đọng. Từ đó, có thể phân loại, nhóm các dự án có cùng vướng mắc để đưa ra giải pháp đồng bộ, thay vì xử lý manh mún, nhỏ lẻ. Dữ liệu này cũng là cơ sở để giám sát tiến độ và đánh giá hiệu quả công tác xử lý của từng địa phương.
4. Nguyên tắc “Không để phát sinh sai phạm mới”
Đây là một thông điệp quan trọng. Việc tháo gỡ khó khăn dự án phải dựa trên cơ sở tuân thủ pháp luật. Mục tiêu là khơi thông nguồn lực, chứ không phải hợp thức hóa những sai phạm cũ hay tạo ra những kẽ hở cho tiêu cực, tham nhũng phát sinh. Nguyên tắc này giúp đảm bảo sự minh bạch, công bằng và bền vững trong quá trình “giải cứu” các dự án tồn đọng, củng cố niềm tin cho các nhà đầu tư chân chính.
5. Tăng cường kiểm tra, giám sát
Chỉ đạo mà không có kiểm tra, giám sát thì hiệu quả sẽ không cao. Yêu cầu tăng cường kiểm tra, giám sát cho thấy sự quyết liệt trong việc đảm bảo các bộ, ngành, địa phương phải thực sự vào cuộc. Việc này không chỉ giúp đôn đốc tiến độ mà còn kịp thời phát hiện những cách làm hay để nhân rộng, hoặc những khó khăn mới phát sinh để có sự chỉ đạo, tháo gỡ kịp thời từ cấp cao hơn.
6. Phát huy tinh thần dám nghĩ, dám làm
Việc nhấn mạnh “phát huy tinh thần dám nghĩ, dám làm với tinh thần trong sáng” là một sự động viên, “cởi trói” tâm lý cho đội ngũ cán bộ công chức. Trong bối cảnh nhiều cán bộ e ngại, sợ sai, thì thông điệp này như một sự bảo đảm rằng những quyết định đúng đắn, vì lợi ích chung sẽ được ghi nhận và bảo vệ. Đây là yếu tố “mềm” nhưng có tác động vô cùng lớn đến hiệu quả thực thi chính sách.
7. Giải quyết dứt điểm các vướng mắc đã có cơ sở pháp lý
Chỉ đạo yêu cầu Tổ công tác “chịu trách nhiệm xử lý dứt điểm các vướng mắc đã đảm bảo cơ sở pháp lý để giải quyết theo thẩm quyền”. Điều này có nghĩa là những vấn đề nào đã rõ ràng, đã có quy định của pháp luật thì phải được giải quyết ngay, không được trì hoãn hay viện cớ chờ đợi. Động thái này sẽ giúp giải quyết nhanh một lượng lớn các dự án tồn đọng có vướng mắc không quá phức tạp, tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực.
Tác động của chính sách mới đến thị trường bất động sản Hải Phòng
Là một thị trường có tốc độ phát triển nhanh, Hải Phòng không tránh khỏi sự xuất hiện của một số dự án tồn đọng. Với chỉ đạo quyết liệt này, thị trường đất Cảng được dự báo sẽ có những chuyển biến rõ rệt.
Khơi thông nguồn cung, tái cấu trúc thị trường
Nhiều dự án tồn đọng tại Hải Phòng đang nằm ở những vị trí đắc địa. Khi được khơi thông, chúng sẽ bổ sung một nguồn cung đáng kể cho thị trường ở nhiều phân khúc khác nhau, từ đất nền, nhà phố đến căn hộ chung cư, biệt thự nghỉ dưỡng. Điều này giúp đa dạng hóa lựa chọn cho người mua và có thể góp phần hạ nhiệt giá ở một số khu vực đang quá nóng do khan hiếm nguồn cung.
Xuất hiện cơ hội cho các nhà đầu tư M&A
Quá trình “hồi sinh” các dự án tồn đọng thường đi kèm với việc tái cấu trúc chủ đầu tư. Những chủ đầu tư yếu kém về tài chính, pháp lý sẽ phải “nhường sân” cho những đơn vị có tiềm lực mạnh hơn thông qua các thương vụ mua bán và sáp nhập (M&A). Đây là cơ hội vàng cho các “cá mập” có kinh nghiệm và tài chính vững mạnh thâu tóm các quỹ đất sạch với giá hợp lý.
Cải thiện bộ mặt đô thị và môi trường đầu tư
Việc các “bộ xương bê tông” được thay thế bằng những công trình khang trang, hiện đại sẽ trực tiếp nâng cao chất lượng sống và làm đẹp cảnh quan đô thị Hải Phòng. Một khi các dự án tồn đọng được giải quyết, môi trường đầu tư của thành phố sẽ trở nên minh bạch và hấp dẫn hơn, thu hút thêm nhiều dòng vốn lớn cả trong và ngoài nước. Điều này đặc biệt quan trọng khi Hải Phòng đang định vị mình là một trung tâm kinh tế, công nghiệp, dịch vụ lớn của cả nước.
Lời khuyên cho nhà đầu tư và người mua nhà tại Hải Phòng
Làn sóng “hồi sinh” các dự án tồn đọng mang đến nhiều cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro. Nhà đầu tư và người mua nhà cần hết sức tỉnh táo.
- Thẩm định pháp lý kỹ lưỡng: Dù dự án đã được “giải cứu”, việc kiểm tra lại toàn bộ hồ sơ pháp lý, quy hoạch 1/500, giấy phép xây dựng… là không bao giờ thừa.
- Đánh giá năng lực chủ đầu tư mới: Tìm hiểu kỹ về chủ đầu tư tiếp quản dự án: họ là ai, tiềm lực tài chính ra sao, đã có kinh nghiệm triển khai các dự án tương tự chưa?
- Cập nhật thông tin quy hoạch: Một dự án tồn đọng sau nhiều năm có thể sẽ được điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp với tình hình phát triển mới của khu vực. Hãy chắc chắn bạn nắm được thông tin quy hoạch mới nhất.
- Chủ động tìm kiếm thông tin: Thị trường sẽ có nhiều biến động. Nhà đầu tư nên chủ động tìm kiếm các thông tin về nhà đất ở Hải Phòng tại Muabannhadathaiphong.com và các kênh thông tin uy tín khác để nắm bắt sớm các cơ hội và đánh giá đúng tiềm năng của từng dự án.
Tóm lại, quyết tâm chính trị mạnh mẽ trong việc xử lý các dự án tồn đọng là một tín hiệu cực kỳ tích cực cho toàn thị trường bất động sản. Nó không chỉ giải quyết một vấn đề kinh tế nhức nhối mà còn thể hiện nỗ lực kiến tạo một môi trường đầu tư lành mạnh, minh bạch và hiệu quả. Riêng với Hải Phòng, đây là một cú hích quan trọng, hứa hẹn sẽ mở ra một chương phát triển mới, bền vững và năng động hơn.
Để tìm hiểu sâu hơn về các dự án tiềm năng và nhận định chuyên sâu về thị trường bất động sản Hải Phòng, quý độc giả có thể tham khảo thêm các bài viết phân tích tại Tri Kỷ Land.
Phân tích từ nguồn thông tin:
Dự án tồn đọng: Siết trách nhiệm, xử lý cán bộ thiếu tinh thần
